Jedną z najbardziej kontrowersyjnych rozwiązań proponowanych zmian w ramach tzw. Polskiego Ładu jest bez wątpienia znacząca zmiana w sposobie wyliczenia składki zdrowotnej. Przypomnijmy, iż proponuje się by osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze (tzw. samozatrudnieni) wyliczali składkę zdrowotną w wysokości 9% od wygenerowanego w danym miesiącu dochodu, przy czym podstawa obliczenia składki nie będzie mogła być niższa niż minimalne wynagrodzenie. Oznacza to, iż przedsiębiorca, który za dany miesiąc wygeneruje stratę, lub jego dochód będzie mniejszy niż minimalne wynagrodzenie (w 2022 r. będzie to kwota 3 000 zł) zapłaci składkę zdrowotną wyliczoną od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Oczywiście nie dotyczy to przedsiębiorców rozliczających się podatkiem ryczałtowym, w przypadku których proponuje się by wysokość składki zdrowotnej wynosiła jedną trzecią stawki ryczałtu.
Terminy zapłaty składki zdrowotnej za dany miesiąc:
Każdy przedsiębiorca wie, iż składkę zdrowotną za dany miesiąc za siebie
(w przypadku braku pracowników) należy opłacić do 10 dnia następnego miesiąca.
W przypadku przedsiębiorców zatrudniających pracowników składki zdrowotne od ich wynagrodzeń należy obliczyć i zapłacić w terminie do 15 dnia następnego miesiąca. Czyli, składki zdrowotne za miesiąc lipiec należy opłacić do 10 lub odpowiednio do 15 sierpnia.
Nieco więcej czasu przedsiębiorca lub obsługujące go biuro rachunkowe ma na wyliczenie i zapłatę zaliczki na podatek dochodowy, dla której termin wynosi do 20 dnia następnego miesiąca. Jest to logiczne, skoro ustawa o VAT pozwala na wystawienie faktury VAT w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy lub wykonano usługę. Zatem, zdarzają się sytuacje, gdy przedsiębiorca dopiero 15 dnia miesiąca dysponuje wszystkimi dokumentami umożliwiającymi wyliczenie dochodu i zaliczki na podatek dochodowy za miesiąc poprzedni.
Modele współpracy przedsiębiorcy z biurem rachunkowym
W zdecydowanej większości przypadków przedsiębiorcy korzystający z usług biur rachunkowych treścią podpisanych umów zobowiązują się do dostarczenia do biura kompletnej dokumentacji do danego dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Na podstawie dostarczonych dokumentów pracownicy biura rachunkowego wyliczają
i przekazują klientowi informacje o wysokości zaliczki na podatek dochodowy (w terminie umożliwiających zapłatę do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni).
Co oznaczają proponowane zmiany w praktyce…
Propozycje Polskiego Ładu całkowicie zmieniają ww. kalendarz współpracy przedsiębiorcy z biurem rachunkowym. Skoro zakłada się, iż wysokość składki zdrowotnej będzie zależeć od wygenerowanego w danym miesiącu dochodu, to aby ją wyliczyć i poinformować klienta o jej wysokości do 10 lub 15 dnia miesiąca pracownicy biura rachunkowego będą musieli już do tego terminu ustalić wysokość dochodu na dany miesiąc. By tego dokonać niezwykle istotna będzie wymagana dyscyplina ze strony samego przedsiębiorcy, który już na samym początku miesiąca będzie musiał dysponować i przekazać do biur rachunkowego całą dokumentację za zakończony miesiąc. Każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą wie, iż będzie to niezwykle trudne, tym bardziej, iż kontrahenci zgodnie z obowiązującymi ich przepisami ustawy o VAT będą mieli termin na wystawienie faktury VAT do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy lub wykonano usługę.
Powyższe będzie też oznaczało znaczące zmiany w organizacji pracy biur rachunkowych, a tym samym przełoży się na wzrost cen za te usługi. Już pomijając kwestię nałożenia na biura rachunkowe nowych, dodatkowych obowiązków, tak krótki termin na ustalenie wysokości dochodu danego klienta (już do 10 dnia miesiąca) powodował będzie konieczność zaangażowania większej ilości pracowników, tak by w tym krótkim czasie dokonać tych czynności.
Mocną niewiadomą są przedsiębiorcy rozliczający się z podatku dochodowego kwartalnie, którzy wyliczają i wpłacają zaliczki raz na kwartał.
Zatem proponowane przepisy Polskiego Ładu oznaczają nie tylko zwiększona obciążenia finansowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez przedsiębiorców, ale także nowe obowiązki raportowania, bo po ich wejściu w życie wysokością dochodu podatnika nie będzie zainteresowany tylko Urząd Skarbowy, ale też ZUS. Skoro należne składki zdrowotne będą wprost wynikać z wysokości wygenerowanego dochodu ZUS będzie mógł wzywać przedsiębiorcę do przedkładania różnego rodzaju dokumentów dotyczących rozliczeń podatkowych, a nawet kontrolować prawidłowość i rzetelność danych dotyczących uzyskiwanego dochodu, a więc wysokości przychodów, jak i kosztów podatkowych. Czy to oznacza przywracanie barier administracyjnych prowadzenia działalności?
Proponowane rozwiązania w większości mają wejść w życie od początku 2022 r. Biorąc pod uwagę, iż są one w początkowej fazie procesu legislacyjnego nie wiadomo jaki będzie ich ostateczny kształt. Wydaje się jednak nielogiczne by przedsiębiorcy zobowiązani byli innymi terminami na ustalenia poziomu dochodu do celów składki zdrowotnej i podatku dochodowego, bo to rodzi wiele problemów natury praktycznej
i utrudnia prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli już proponowane zmiany w sposobie wyliczenia składki zdrowotnej miałyby wejść w życie zasadnym by było ujednolicenie terminu na opłacenia składki zdrowotnej oraz zaliczki na podatek dochodowy.
