Od 1 stycznia 2025 roku w Polsce wejdą w życie istotne zmiany dotyczące oskładkowania umów zlecenia. Nowe przepisy przewidują obowiązkowe objęcie wszystkich umów tego typu pełnymi składkami na ubezpieczenia społeczne. Reformy te mają na celu ujednolicenie warunków pracy i poprawę stabilności finansowej przyszłych emerytów. Co to oznacza dla pracodawców i pracowników? Zachęcamy do zapoznania się z artykułem, gdyż warto wiedzieć, jak te zmiany wpłyną na rynek pracy i poszczególne strony umowy.
Zmiany w prawie: kluczowe aspekty
Wprowadzenie pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych od stycznia 2025 roku to jedna z najbardziej znaczących reform prawa pracy w Polsce ostatnich lat. Obecne przepisy umożliwiają częściowe zwolnienie zleceniobiorców z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku, gdy są oni zatrudnieni na kilku umowach zlecenia lub posiadają inne źródła dochodu, takie jak umowa o pracę czy działalność gospodarcza. Jednakże nowelizacja prawa zlikwiduje te przywileje, co w praktyce oznacza, że każda umowa zlecenie będzie objęta pełnym oskładkowaniem.
Jednym z kluczowych aspektów nadchodzących zmian jest konieczność odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe niezależnie od liczby umów zawartych przez zleceniobiorcę. Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają na płacenie składek jedynie do poziomu minimalnego wynagrodzenia, co przy kilku umowach lub innych źródłach dochodu przynosiło korzyści finansowe zarówno zleceniobiorcom, jak i pracodawcom. Reforma ta, poprzez wprowadzenie obowiązku odprowadzania składek od każdej umowy, eliminuje możliwość tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń, co ma na celu wyrównanie warunków pomiędzy poszczególnymi rodzajami umów cywilnoprawnych, jak również zwiększenie świadczeń emerytalnych w przyszłości.
Co to oznacza dla przedsiębiorców?
Wprowadzenie pełnego oskładkowania umów zlecenia od stycznia 2025 roku niesie za sobą istotne konsekwencje dla przedsiębiorców. Najbardziej odczuwalnym efektem zmian będzie wzrost kosztów zatrudnienia – po wejściu w życie nowych regulacji, każda umowa zlecenie będzie objęta obowiązkowymi składkami, co może podnieść koszty pracy nawet o 20%. Dla wielu przedsiębiorców, zwłaszcza tych działających w sektorach intensywnie korzystających z umów zlecenia, takich jak handel, usługi czy budownictwo, oznacza to konieczność przemyślenia strategii zatrudnienia. Z jednej strony, wzrost kosztów pracy może prowadzić do mniejszej elastyczności w zatrudnianiu pracowników, a z drugiej – zmusić firmy do zwiększenia cen oferowanych produktów i usług w celu zrównoważenia rosnących obciążeń finansowych. Wzrost kosztów operacyjnych może także wpłynąć na konkurencyjność przedsiębiorstw, zwłaszcza tych mniejszych, które nie zawsze dysponują odpowiednimi rezerwami budżetowymi.
Kolejną kwestią jest potencjalny wpływ na relacje z pracownikami. Wzrost kosztów zatrudnienia może skłonić pracodawców do przenoszenia dodatkowych obciążeń na pracowników, poprzez oferowanie niższych wynagrodzeń netto lub mniejszą liczbę godzin pracy. Taka sytuacja może jednak prowadzić do trudności w utrzymaniu zatrudnionych osób, zwłaszcza w branżach, gdzie rynek pracownika jest silny, a konkurencja o wykwalifikowanych pracowników wysoka. W efekcie, przedsiębiorcy będą musieli starannie balansować pomiędzy potrzebą utrzymania konkurencyjnych wynagrodzeń a koniecznością dostosowania się do wyższych kosztów.
Dostosowanie do nowych regulacji będzie także wymagało zmian w budżetowaniu i planowaniu długoterminowym. Przedsiębiorcy będą musieli zaktualizować swoje prognozy finansowe, uwzględniając wyższe koszty pracy oraz potencjalne zmiany w strukturze zatrudnienia.
Kto będzie korzystał na takich zmianach?
Mimo że zmiany te mogą być postrzegane jako wyzwanie dla przedsiębiorców i części zleceniobiorców, twórcy przepisów podkreślają, że oskładkowanie umów zlecenia przyniesie wiele korzyści, zwłaszcza w dłuższej perspektywie.
Pierwszymi beneficjentami zmian będą sami zleceniobiorcy, którzy zyskają większe bezpieczeństwo socjalne. Dzięki obowiązkowemu odprowadzaniu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe, osoby zatrudnione na umowach zlecenia będą budować większy kapitał na przyszłą emeryturę. Dla wielu osób, szczególnie tych, którzy przez długie lata pracują wyłącznie na umowach cywilnoprawnych, reforma ta może znacząco wpłynąć na poprawę ich sytuacji finansowej na emeryturze.
Zmiany te sprzyjają także większej przejrzystości i uczciwości na rynku pracy. Dzięki zlikwidowaniu zbiegu tytułów do ubezpieczeń, czyli możliwości unikania odprowadzania składek od kolejnych umów, niektóre podmioty gospodarcze, które dotychczas korzystały z luk w prawie, utracą nieuzasadnioną przewagę konkurencyjną. Z tego powodu, firmy zatrudniające pracowników w oparciu o umowy o pracę zyskają na bardziej wyrównanych warunkach konkurencji.
Kolejną grupą, która może skorzystać na wprowadzeniu pełnego oskładkowania, są organy administracyjne i państwowe. Szacuje się, że zmiany te mogą przynieść do budżetu państwa dodatkowe miliardy złotych, co wzmocni system zabezpieczeń społecznych. Dodatkowe wpływy do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyczynią się do zasilenia finansów publicznych i mogą zostać przeznaczone na poprawę świadczeń socjalnych, co w dłuższej perspektywie może wpłynąć na poprawę jakości życia obywateli. Dla państwa oznacza to także bardziej stabilny system ubezpieczeń społecznych, co jest kluczowe w kontekście starzejącego się społeczeństwa.
Warto także zauważyć, że uczniowie i studenci do 26. roku życia, którzy są zwolnieni z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, nadal będą korzystać z preferencyjnych warunków. Dla nich wynagrodzenie brutto będzie równe wynagrodzeniu netto, co pozostawia tę grupę młodych osób w korzystniejszej sytuacji finansowej niż pozostali zleceniobiorcy.
Czy alternatywne formy zatrudnienia zyskają na popularności?
Wprowadzenie pełnego oskładkowania umów zlecenia od 2025 roku może wywołać wzrost zainteresowania alternatywnymi formami zatrudnienia. Jedną z najbardziej oczywistych alternatyw, które mogą zyskać na popularności, jest samozatrudnienie i tzw. umowy B2B (business-to-business). Pracodawcy, którzy do tej pory korzystali z umów zlecenia ze względu na niższe koszty, mogą teraz preferować współpracę z osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą. Taki model zatrudnienia umożliwia większą elastyczność w zarządzaniu kosztami oraz zmniejsza obciążenia związane z obowiązkami pracodawcy, takimi jak urlopy, świadczenia socjalne czy odpowiedzialność za zwolnienia chorobowe. Dla pracowników, którzy cenią sobie swobodę działania oraz mają umiejętności poszukiwane na rynku, samozatrudnienie może stać się atrakcyjną opcją, umożliwiającą negocjowanie wyższych stawek, które mogą rekompensować brak pełnych świadczeń socjalnych.
Kolejną formą, która może zyskać na znaczeniu, są umowy o pracę na czas określony. Choć umowa o pracę jest bardziej kosztowna dla pracodawcy niż umowa zlecenie, wprowadzenie oskładkowania na umowy cywilnoprawne zbliży koszty tych dwóch form zatrudnienia. Umowy o pracę na czas określony mogą stać się atrakcyjną alternatywą dla firm, które chcą zapewnić stabilność zatrudnienia przy jednoczesnym ograniczeniu długoterminowych zobowiązań związanych z umowami na czas nieokreślony.
Jednak mimo wzrostu kosztów, to właśnie elastyczność umów zlecenia stanowiła dotąd jeden z kluczowych argumentów przemawiających za ich popularnością. Dla wielu firm, szczególnie w sektorach takich jak usługi, handel, czy gastronomia, możliwość elastycznego dostosowywania liczby pracowników do bieżących potrzeb pozostaje nieoceniona. Z tego względu, choć koszty umów zlecenia wzrosną, niekoniecznie przełoży się to na spadek ich popularności. Pracodawcy mogą zdecydować się na dalsze korzystanie z tych umów, licząc się z wyższymi kosztami, ale w zamian zyskując elastyczność, której inne formy zatrudnienia nie gwarantują.
Pełne oskładkowanie umów zlecenia od 2025 roku to istotna zmiana, która wprowadza nowe wyzwania zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Wzrost kosztów zatrudnienia i bardziej skomplikowane obowiązki administracyjne wymuszą na firmach dokładne monitorowanie i rozliczanie umów, co może zwiększyć obciążenie działów księgowych. W tym kontekście, skorzystanie z profesjonalnej pomocy biura doradczo-księgowego Optymalni, może okazać się kluczowe dla sprawnego przejścia przez nadchodzące zmiany. Dzięki fachowemu wsparciu, przedsiębiorcy będą mogli lepiej dostosować się do nowych regulacji i skupić się na prowadzeniu swojej działalności w zmieniającym się otoczeniu prawnym.
